ზმნის პირი და რიცხვი (მეორე ნაწილი)

უფრო მეტი გრამატიკა...

სუბიექტური და ობიექტური პირები

1. პირის როგორობა.

როგორობის მიხედვით პირი შეიძლება იყოს სუბიექტური და ობიექტური.

·         სუბიექტური პირი  (S) ზმნაში მოქმედების ჩამდენია, მოქმედია.

·         ობიექტური პირი  (O) ზმნაში სამოქმედოა.

2. პირდაპირი და ობიექტური პირები.

ობიექტური პირი ორგვარია: პირდაპირი და ირიბი.

Ø  პირდაპირია ობიექტი, თუ მას სუბიექტის მოქმედება პირდაპირ ეხება, მოქმედების საგანია.

Ø  ირიბია პირი, თუ მას სუბიექტის მოქმედება პირდაპირ არ ეხება, მოქმედების საგანი არ არის.

3. პირდაპირი და ობიექტური პირების დახასიათება

v  პირდაპირი ობიექტი ბრუნვაცვალებადია (გვხვდება მიცემით და სახელობით ბრუნვებში),                                                                                                                                         

v  ირიბი ობიექტი   ბრუნვაუცვლელია (ყოველთვის მიცემით ბრუნვაშია)

4. როგორ უნდა გავიგოთ ობიექტური პირებიდან რომელია პირდაპირი  და რომელი– ირიბი?

პირდაპირი და ირიბი ობიექტი შეგვიძლია განვასხვაოთ ერთმანეთისგან

û  შინაარსით – ამ შემთხვევაში უნდა დავაკვირდეთ სუბიექტის მოქმედებას. თუ ის უშუალოდ ეხება ობიექტს, მაშინ ეს ობიექტი პირდაპირია, ხოლო თუ არ ეხება უშუალოდ– მაშინ ირიბია.

û  მაგრამ უფრო სანდო არის ობიექტების გარჩევა ფორმით. ამ შემთხვევაში უნდა დავაკვირდეთ ობიექტების ბრუნვებს. ბრუნვაუცვლელი ობიექტი – ირიბია, ბრუნვაცვალებადი –პირდაპირი.

5. ობიექტების გარჩევის მაგალითი ფორმის მიხედვით:

    უშენებს   ის (კაცი, S)   მას (ძმას, O)   მას (სახლს, O)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

ზმნაში ორი ობიექტური პირია– მას (ძმას) და მას (სახლს). აქედან ერთი პირდაპირია და მეორე– ირიბი.

 უნდა დავსვათ კითხვა: რა ქნა?

აუშენა მან (კაცმა, S) მას (ძმას, O) ის (სახლი, O)

! ობიექტური პირებიდან ერთი ისევ მიცემით ბრუნვაში დარჩა (მას, ძმას), არ შეიცვალა ფორმა – ეს ობიექტური პირი ირიბია,

! ხოლო მეორემ შეიცვალა ბრუნვა და გახდა სახელობითი (ის, სახლი) – ეს ობიექტური პირი კი პირდაპირია.