21.11.11

ზმნის პირი და რიცხვი (მეორე ნაწილი)


უფრო მეტი გრამატიკა...

სუბიექტური და ობიექტური პირები
  1. პირის როგორობა.
როგორობის მიხედვით პირი შეიძლება იყოს სუბიექტური და ობიექტური.
·         სუბიექტური პირი  (S) ზმნაში მოქმედების ჩამდენია, მოქმედია.
·         ობიექტური პირი  (O) ზმნაში სამოქმედოა.
  1. პირდაპირი და ობიექტური პირები.
ობიექტური პირი ორგვარია: პირდაპირი და ირიბი.
Ø  პირდაპირია ობიექტი, თუ მას სუბიექტის მოქმედება პირდაპირ ეხება, მოქმედების საგანია.
Ø  ირიბია პირი, თუ მას სუბიექტის მოქმედება პირდაპირ არ ეხება, მოქმედების საგანი არ არის.
  1. პირდაპირი და ობიექტური პირების დახასიათება
v  პირდაპირი ობიექტი ბრუნვაცვალებადია (გვხვდება მიცემით და სახელობით ბრუნვებში),                                                                                                                                         
v  ირიბი ობიექტი   ბრუნვაუცვლელია (ყოველთვის მიცემით ბრუნვაშია)
  1. როგორ უნდა გავიგოთ ობიექტური პირებიდან რომელია პირდაპირი  და რომელი– ირიბი?
პირდაპირი და ირიბი ობიექტი შეგვიძლია განვასხვაოთ ერთმანეთისგან
û  შინაარსით – ამ შემთხვევაში უნდა დავაკვირდეთ სუბიექტის მოქმედებას. თუ ის უშუალოდ ეხება ობიექტს, მაშინ ეს ობიექტი პირდაპირია, ხოლო თუ არ ეხება უშუალოდ– მაშინ ირიბია.
û  მაგრამ უფრო სანდო არის ობიექტების გარჩევა ფორმით. ამ შემთხვევაში უნდა დავაკვირდეთ ობიექტების ბრუნვებს. ბრუნვაუცვლელი ობიექტი – ირიბია, ბრუნვაცვალებადი –პირდაპირი.
  1. ობიექტების გარჩევის მაგალითი ფორმის მიხედვით:
    უშენებს   ის (კაცი, S)   მას (ძმას, O)   მას (სახლს, O)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                
ზმნაში ორი ობიექტური პირია– მას (ძმას) და მას (სახლს). აქედან ერთი პირდაპირია და მეორე– ირიბი.
 უნდა დავსვათ კითხვა: რა ქნა?
აუშენა მან (კაცმა, S) მას (ძმას, O) ის (სახლი, O)
! ობიექტური პირებიდან ერთი ისევ მიცემით ბრუნვაში დარჩა (მას, ძმას), არ შეიცვალა ფორმა – ეს ობიექტური პირი ირიბია,
! ხოლო მეორემ შეიცვალა ბრუნვა და გახდა სახელობითი (ის, სახლი) – ეს ობიექტური პირი კი პირდაპირია



3 comments:

Unknown said...

მადლობა , ძალიან გასაგებად და მარტივად არის ახსნილი😊

vincenzo.botta93 said...

გამარჯობა! მე იტალიელი ვარ და ვსწავლობ ქართულს. ძალიან საინტერესო სტატიებს წერთ 😄. ერთი კითხვა მაქვს ზმნებზე. დროდადრო მომესმა რომ ქართველი უთხრა "ვჭამე", მაგრამ მე ვიტყოდი "შევჭამე". არის ხომ განსხვავება ამ ორ ფორმის შორის?

Anonymous said...

არ აქვს მნიშვნელობა